İslam Kılıçla mı Yayıldı? Bu konuda İslam karşıtlarının gereksiz tantanayla meseleyi abarttıklarını düşünüyorum. Meseleyi 12 maddede hızlı ve özet şekilde yazdım.
1-Kılıçla yayılmayı, şehirleri zorla ele geçirip, insanları din değiştirmeye sistematik ve kurumsal biçimde zorlamak ve diğer din mensuplarına bu amaçla sistematik baskılar yapmak olarak anlıyorum.
2-Anladığım kadarıyla bu tür söylemlere dayanak olan fikirler ilerleme cihadı denilen bazı kavramların ortaya atılması, dindeki ya teslim olup cizye verin ya müslüman olun şeklindeki anlatıların anakronik olarak ele alınması gibi durumlardan kaynaklanıyor.
3-İslamda ilerleme cihadı diye bişiy yoktur. İslamda aslolan barıştır. Karşı taraf anlaşmasını bozmayana kadar müslüman tarafın anlaşmayı bozması caiz değildir. Aksi halde her güçlü durumda sonsuza kadar savaşmayı tercih etmek gibi bir manyaklıkla karşı karşıya kalırız. Müslümanlarında aklını böyle peynir ekmekle yediklerini düşünmüyorum.
4-İslamdaki, en azından Hz. Muhammed dönemindeki savaşların tamamı bugün adına haklı savaş teorileri denilen, başka bir ifadeyle savunma amaçlı yapılan savaşlardır. Yani cihadın/savaşın illeti karşı tarafın bir şekilde savaş gerekçesi olacak adımlar atmasıdır. Örneğin müslüman elçilerini öldürmek, askeri tacizler, saldırılar, savaş hazırlıkları, şiddete varan bir islam/inanç hürriyeti karşıtlığı gibi. Bedir, Uhud ve Hendek savaşları yurtlarından çıkarılan ve göç ettikleri yerde de rahat bırakılmayan müslümanalrın kendilerini savunma savaşıydı. Bu üç savaştan sonra Müslümanlar artık güçlenmiş ve kendileri saldıracak güce erişmişlerdi. Bu durumda bile karşı tarafın bir saldırısı, komplosu vs olmadan Müslümanlar kimseye saldırmamışlardı. Örneğin Hendek savaşından sonra yahudilerle savaşılmasının sebebi onların Hendek sürecinde düşmanlarla işbirliği yapıp medine sözleşmesini çiğnemeleriydi. Bunu “bak işte Muhammet gücü ele geçirince yahudilere saldırdı” şeklinde lanse etmek tarihi gerçeklere aykırıdır. Diğer gazve ve seriyyelerde hep benzeri haklı sebeplerle yapılmıştır.
5-Ya teslim ol yada müslüman ol seçenekleri artık savaşı gerektiren şartların ortaya çıkmasından ve savaş için karşı karşıya gelinmesinden yani iş işten geçtikten sonra yapılan son kan dökmeme girişimleridir. Bunları savaş koşulları oluşmadığı zamana çekip savaş gerekçesi sanmak anakronizmdir. Bir üçüncü seçenek ise karşı tarafın barış yapıp çekilmek istemesidir. Bu da içinde bulunulan koşullara göre değerlendirilir.
6-Cizye bugünkü anlamıyla bir vatandaşlık vergisidir. O günün toplumsal yapısı din üzerine şekillendiği için müslüman olmayanlardan alınan verginin isminin farklı olması normaldir. Bu vergi karşılığında devlet o günkü en önemli işlevi olan güvenlik hizmeti sunar. Dört halife devrinde ve hatta emeviler devrinde karşılaşılan “koruyamadıkları gayri müslim topraklarından cizye vergisini geri ödeyerek çekilme” gibi durumlar İslam’ın kılıçla yayılmadığının en güzel delillerindendir. Böylesi muhteşem örneklikler başka kaç tane ülkenin veya uygarlığın tarihinde var merak ediyorum.
7-İslam’ın ilk yayıldığı biladu şam gibi bölgelerde farklı mezhepten hristiyanlara romalıların büyük baskı ve zulümleri vardı. Fakat örneğin süryaniler gibi hristiyanlar bu baskılar karşısında yıllarca asimile olmamışlardı. Romalılardan kat kat daha serbest bir ortam sunan İslam hakimiyetinde bunların zorla müslüman yapıldığını iddia etmek yıllarca romalıların başaramadığı asimilasyonu müslümanların gerçekleştirdiklerini iddia etmek gibi bir çelişki doğurur. Bunu ise iddia eden ispatlamalıdır. Üstelik bunun zıttı birçok tarihi kayıt elimizdedir.
8-İstanbulun fethi sürecine nispet edilen Hristiyan ahalinin, Kardinal külahı görmektense Müslüman sarığı görmeyi yeğleriz dedikleri ne bir uydurmadır ne de bir istisnadır. Bilakis dört halife devrinden başlayarak tarihi kayıtlarda gayri müslimlerin Müslüman yönetimlerini Hristiyan yönetimlere tercih ettiklerini görmekteyiz. Bunlar Müslüman fetihlerinin hiçte anlatıldığı gibi kanlı bir dini yayılmacılık olmadığını gösteriyor.
9-Kuran’daki savaş ayetleri tıpkı bugün de tarihin herhangi bir döneminde de aklı selim her insanın anlayacağı şekilde bir uygulamayı savunmaktadır. Seninle savaşmayanlarla savaş gerekçesi oluşmadığı sürece barıştan yana ol. Meşru bir savaş gerekçesi dolayısıyla savaşa girişirsen iki seçenek var: Ya savaşı bırakın ya ölün/savaşın. Savaşı bırakmak ise iki şekilde olur karşı tarafın senin hakimiyetini kabul etmesi veya çatışmaya girişmeden samimi biçimde barışı tercih edip çekilmesi. Bence olay bundan ibaret.
10-Kuran’da mümtehine suresinde açık şekilde bu ölçü belirtilmiş. Karşıdaki size inancınızdan dolayı saldırıyor veya sizi yurdunuzdan çıkarıyor veya benzeri bir haksız şiddet eylemi içerisine girmişse sizde onlarla savaşın. Eğer karşı taraf size iyilik ve barışla geliyorsa sizde onlara karşı adaletli olun. Anlaşmalarınızı haksız yere bozmayın.
11-Savaşın gerekçesi bu şekilde anlaşıldıktan sonra bu gerekçeyle kurandaki savaş ayetlerini ele aldığınızda anlaşılmayacak bişiy görmüyorum. Romantik muhafazakarlarımızın aksine şunu da kabul etmek gerekiyor; İslam tarihinde üstte belirttiğim gibi meşru bir savaş gerekçesine dayanmayan her fetih hareketi işgal ve sömürge hareketidir. Bunu dört halife de şayet yapmışsa, Emeviler yahut Osmanlılarda yapmışsa bu böyledir. Sırf müslümandırlar diye hiç kimsenin haksız savaş girişimlerini veya zulümlerini destekleyecek değilim.
12-Son olarak İslam tarihinde gayri müslimlere karşı sistematik bir engizisyon yok. Bilakis farklı dinlere hayat hakkı tanınan, gayri müslimlerin serbestçe dinlerini yaşayabildikleri bir ortam var. İslam tarihinde endülüs müslümanlarının yaşadığı gibi bir toptan dinden döndürülme veya katledilme gibi bir reconquista hareketi yoktur. Osmanlının son döneminde ve Cumhuriyetin başında gayri müslim azınlık olan ermeniler, rumlar, süryaniler ve yahudilere karşı uygulanan sürgün, katliam, asimilasyon ve provokasyonlar İslam iddiası taşımayan ideolojik grupların yönetiminde gerçekleşmiş durumlardır. Buna dinin kaynaklık ettiğini iddia etmek çarpıtmadır.