Birçok ateist Einstein’in ateist olduğunu sanır . Birçoklarıda Panteist, bende öyle sanıyordum. Hatta ünlü Neo-Darwinist Richard Dawkins bile Tanrı yanılgısı eserinde Einstein’in eski ateistik ifadelerini buna delil getirir. Einstein’in arkadaşı Max Jammer’ın yazdığı Einstein ve Din adlı eserden “defalarca alıntı yapan Dawkins” aynı eserdeki Einstein’in şu ifadelerini görmezlikten gelir:”Ben ateist değilim ve kendime panteist diyebileceğimide düşünmüyorum.” Hatta Jammer kitabında Einstein’in ateist olarak anılmaktan çokca rahatsız olduğunu dile getirir.Mesela Prens Hubertus ile yaptığı bir sohbette Einstein:”Beni asıl sinirlendiren şey,Tanrı diye birşey olmadığını söyleyen insanların görüşlerini desteklemek için benden alıntı yapmalarıdır.” der.
Einstein’in Spinoza’nın ise sadece “Etik” kitabını okuduğu ve kendi ifadesiyle Spinoza hakkında makale yazma teklifini red ederek yeterli bilgiye sahip olmadığını belirttiğini söyler. Ancak Spinoza ile tanrının doğayla özdeşleştirilmesinde ortak noktaları olduğunu,Einstein’in Spinozadan farklı olarak Tanrı’nın birebir doğa olduğuna inandığı değilde doğayı yöneten ‘gücü-kanunlar’ı tanrı ile özdeşleştirdiğini belirtir. Einstein bu gücü kitaplarında “üstün akıl“,”sonsuz üstün ruh“,”üstün muhakeme gücü“.. v.b. şeklinde ifadelendirmiştir.
Konuyu Antony Flew‘in Yanılmışım Tanrı Varmış eserinden özetledim.Yine Einstein’in “Ben ateist değilim ve kendime panteist diyebileceğimide düşünmüyorum” şeklindeki sözleri onun Panteist olmadığının da açık ispatıdır.
Ateistlerin elinde bir propaganda malzemesine dönen Einstein için sevindim, yukarıdaki ifadelerinden anladığım kadarıyla kendiside böyle bir imajdan kurtulmaya sevinecekti.
Çünkü Ateistler maalesef düşüncelerine bilimsel delil getirmekten de çok “Hem Einstein’de ateistti.” diyerek işin içinden çıkmaya çalışırlar çok defa. Muhatapları araştırma zaafiyeti içerindeyse veya kafaları fikir ile değil şahıs/kişi merkezli çalışıyorsa anında düşünceleri karışabiliyor. Şuan bile sosyal medya da profillerinde Einstein fotosu olan bir çok ateist sayfa ve profil(ve ergen) mevcut. Halbuki bizim için doğruluğun kriteri insanlar değil fikirler/deliller olmalıdır.
Albert Einstein kendi izafiyet teorisinde de olduğu gibi determinist bir dünya görüşünü savunmuştur bir açıdan. Ayrıca tanrının her şeyi yaratıp kenara çekildiği görüşüne sahiptir de diyebiliriz. Çünkü genişleyen evren modeline karşı kozmolojik sabiti bulma sebebi bir açıdan bütün doğal yasaları durağan bir şekilde yapan bir tanrıya inanması olduğudur.